Vai trò và đóng góp của Khí tượng thủy văn trong phòng chống thiên tai, phát triển kinh tế - xã hội

Vai trò và sự đóng góp của khí tượng thủy văn trong phòng chống thiên tai

Thông tin và dữ liệu khí tượng thủy văn có vai trò đối với sự phát triển bền vững, đồng thời đã và đang là nguồn cơ sở dữ liệu đầu vào cho hầu hết những ngành kinh tế, xã hội, đặc biệt là cả 3 giai đoạn phòng chống, ứng phó và khắc phục hậu quả của thiên tai.

Ngoài ra, trong lĩnh vực bảo vệ an ninh quốc phòng của quốc gia, thông tin khí tượng thủy văn được coi là yếu tố thiên thời trong mọi thời kỳ. Bên cạnh đó, dữ liệu thông tin này cũng đã góp phần quyết định cho sự thắng lợi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc.

Điển hình vào giai đoạn năm 2002-2022, đây là thời điểm thiên tai vô cùng nặng nề, xuất hiện ngày càng nhiều cùng với số lượng các cơn bão được tính là nhiều nhất từ trước đến nay,...

Từ những nỗ lực của ngành Khí tượng thủy văn, đã có 143 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, 348 đợt mưa lớn, hơn 300 đợt không khí lạnh, trên 170 đợt nắng nóng và hơn 126 trận lũ được theo dõi dự báo và cảnh báo. Nhờ đó, giúp các Chính phủ và địa phương kịp thời điều chỉnh và chỉ đạo, giảm thiệt hại tối đa của thiên tai đến đời sống kinh tế và xã hội. Cụ thể, theo đánh giá từ Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT năm 2021, công tác dự báo đã góp phần làm giảm thiệt hại thấp nhất từ đến nay, giảm 54% thiệt hại về người và 78% thiệt hại về kinh tế so với trung bình 10 năm qua.

Hằng năm, trung bình các đơn vị dự báo, cảnh báo Khí tượng thủy văn quốc gia tại trung ương và địa phương đã cung cấp hơn 58.600 bản tin, phục vụ đắc lực cho Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT và Ủy ban quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và các đơn vị quản lý địa phương.

Qua đó có thể thấy rằng, ngành Khí tượng thủy văn tại Việt Nam đã làm tốt vai trò dự báo, cảnh báo thời tiết và góp phần cung cấp thông tin kịp thời để hỗ trợ các quốc gia thành viên khu vực Đông Nam Á. Từ đó, vị thế và vai trò của ngành Khí tượng thủy văn Việt Nam ngày càng được nâng cao trong khu vực và trên thế giới.

Trang thông tin hỗ trợ dự báo thời tiết nguy hiểm trong khu vực Đông Nam Á.

Dữ liệu khí tượng thủy văn góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững

Dữ liệu từ khí tượng thủy văn không chỉ đóng vai trò trong chủ động phòng tránh và giảm nhẹ thiệt hại từ thiên tai, mà còn là nguồn dữ liệu đầu vào quan trọng cho các ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội và đóng góp tích cực cho bảo vệ an ninh quốc phòng. Cụ thể, dữ liệu khí tượng thủy văn phục vụ cho các ngành kinh tế như:

• Nông nghiệp: Không chỉ cung cấp nhiệt độ, lượng mưa trung bình, mà dữ liệu khí tượng thủy văn còn cung cấp số giờ nắng, độ ẩm, lượng mưa và nhiệt độ chi tiết theo từng thời kỳ mùa vụ. Mặt khác, dữ liệu còn có thể cảnh báo sâu bệnh và dự báo năng suất cây trồng dựa trên điều kiện thời tiết.
• Thủy điện: Các bản tin dự báo phục vụ cho quy trình vận hành hồ chứa và có thể giúp thực hiện các bản tin dự báo nguồn nước đến hồ nhằm phục vụ điều hành và sản xuất điện.
• Năng lượng tái tạo: Đây là lĩnh vực có tiềm năng phát triển. Trong đó, khí tượng được ứng dụng để mô phỏng trường gió, trường sóng chi tiết với độ phân giải 10km theo không gian ngang để tạo ra những sản phẩm để đánh giá phân bố mật độ năng lượng sóng, gió phục vụ cho khai thác điện gió.

Một số sản phẩm phục vụ giám sát và dự báo bão, áp thấp nhiệt đới,...

Định hướng phát triển ngành Khí tượng Thủy văn

Với những vai trò và đóng góp trên, những văn kiện từ Đại hội VII đến Đại hội XIII, Đảng và Nhà nước đã chỉ rõ những định hướng để phát triển ngành Khí tượng thủy văn. Theo Chiến lược phát triển ngành Khí tượng thủy văn, mục tiêu chung cho đến năm 2030 như sau:

• Ngành Khí tượng thủy văn đạt trình độ Khoa học công nghệ tiên tiến trong khu vực châu Á;
• Đủ năng lực để cung cấp thông tin và dữ liệu khí tượng thủy văn đầy đủ, kịp thời và đáng tin cậy để đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, phòng chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo đảm quốc phòng - an ninh quốc gia;
• Hình thành và phát triển thị trường công nghệ, dịch vụ khí tượng thủy văn để phục vụ đa mục tiêu và đa lĩnh vực.
• Tự động hóa đạt trên 95% với các trạm khí tượng, trạm đo mưa, đo mực nước, đo gió trên cao.
• Phát triển và hoàn thiện mạng lưới trạm khí tượng thủy văn phục vụ cho nhu cầu bộ, ngành, địa phương, tổ chức và cá nhân trong lĩnh vực liên quan.
• 100% các công trình phải quan trắc khí tượng thủy văn được thực hiện quan trắc và cung cấp thông tin, dữ liệu theo quy định pháp luật.

>>> Xem thêm: Hệ thống quan trắc khí tượng thủy văn tự động sử dụng thiết bị nào?

Cùng với đó, những Nghị quyết về khí tượng thủy văn khẳng định rằng việc chủ động ứng phó biến đổi môi trường, tăng cường quản lý tài nguyên, môi trường là vấn đề đặc biệt quan trọng, có tác động lớn và quyết định đến sự phát triển bền vững đất nước. Đồng thời, đây cũng là tiền đề để hoạch định đường lối, chính sách phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh và an sinh xã hội.

Bên cạnh những nỗ lực trên của ngành khí tượng thủy văn, sự quan tâm, chung tay góp sức của các cấp, các ngành và chính quyền địa phương là yếu tố quan trọng góp phần cho thành công của việc phát triển, hiện đại hóa ngành khí tượng thủy văn. Việc đầu tư, hỗ trợ cơ sở vật chất, đồng thời phối hợp tuyên truyền, phổ biến, lan tỏa sâu rộng luật và kiến thức khí tượng thủy văn đến với cộng đồng  gián tiếp góp phần tăng cường hiệu quả phòng chống thiên tai, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Để được tư vấn và hỗ trợ thêm thông tin chi tiết về quan trắc khí tượng thủy văn, hãy liên hệ ngay đến HOTLINE 0903 825 125 ngay hôm nay!

>>> Xem thêm: MỘT SỐ LOẠI CẢM BIẾN CHO TRẠM QUAN TRẮC KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP BẢO TRÌ BẢO DƯỠNG