NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN LÚN CÔNG TRÌNH VÀ CÁC CHU KỲ QUAN TRẮC

Công trình xây dựng bị biến dạng như dịch chuyển, nghiêng, cong, vênh, lún hoặc bị nứt nẻ là do kết cấu xây dựng hoặc ảnh hưởng của điều kiện tự nhiên và con người.

Khi độ nén đất dưới móng công trình không đều, hoặc tải trọng phân bố móng không đều có thể xuất hiện lún không đều. Các tác động này do điều kiện địa chất, rung động của thiết bị, búa đóng cọc, phương tiện giao thông lớn gần công trình, hoạt động kiến tạo…

Tình trạng biến dạng công trình được đánh giá qua các điểm quan trắc theo thời gian, được phân bố tại các vị trí đặc trưng của công trình. Như vậy, quá trình biến dạng có thể được mô tả bằng hàm số thay đổi vị trí không gian của các điểm quan trắc trên công trình.

Việc quan trắc bắt đầu tiến hành ngay từ khi móng công trình được thi công xây dựng, độ chính xác được qui định trong tài liệu thiết kế công trình.

Một số khái niệm cơ bản:

- 1 chu kỳ đo: đo đạc, quan trắc trong một khoảng thời gian nhất định

Khi đã quan trắc hệ thống vài ba chu kỳ thì các chu kỳ sau thường cố gắng kéo dài thời gian nhưng vẫn đảm bảo sao cho kết quả đo thể hiện rõ quá trình biến dạng.

- Mật độ đo (số chu kỳ đo) phụ thuộc nhiều yếu tố: loại công trình, thành phần và trạng thái cơ lý của đất móng.

Ví dụ, độ lún xuất hiện ngay khi có tải trọng móng công trình, còn các biến dạng khác xuất hiện tùy theo mức độ thi công công trình và các yếu tố ngoại cảnh khác.

Tùy theo chất liệu nền móng mà tình trạng biến dạng sẽ xảy ra khác nhau:

- Nền móng đá: biến dạng tắt nhanh nhất và được chuyển sang biến dạng đàn hồi.

- Nền móng cát: biến dạng xảy ra nhanh

- Nền móng đất sét: biến dạng xảy ra trong quá trình thi công công trình (50-60%).

-> Số lần quan trắc có thể tính được qua sự gia tăng của tải trọng công trình.

Khi thực hiện quan trắc cần phải tính đến khả năng tác động của các yếu tố tự nhiên như độ địa chấn, nhiệt độ theo từng mùa, mực nước ngầm và các yếu tố do hoạt động của con người như sự rung động cơ học của các loại động cơ, búa, mực nước ngầm nhân tạo.

Thông thường, ngay từ đầu mỗi tháng đo một lần, sau đó là mỗi quý. Nhất thiết phải quan trắc khi công trình được tích lũy tải trọng 25; 50; 75 và 100%. Sau khi công trình thi công xong thì quan trắc 1 đến 2 lần/năm cho đến khi công trình tắt hẳn biến dạng. Đối với những công trình có khả năng nhạy cảm với lún, biến dạng, ngay cả sau khi công trình đã tắt lún, biến dạng cũng phải tiếp tục quan trắc 1-2 năm/một chu kì.

Đây chính là lý do cần phải quan trắc lún công trình trong quá trình thi công đã giảm thiệt hại sau công trình.

Phương pháp quan trắc lún khá đơn giản chỉ với máy thủy bình.

Ví dụ:

Xác định các chu kỳ đo trong năm bằng máy thủy bình điện tử Hãng Trimble Dini 03 ta được bảng số liệu đo và sau khi xử lý kết quả, đánh giá và vẽ được đồ thị đo lún.