CƠ HỘI VÀ THÁCH THỨC ĐỐI VỚI LĨNH VỰC TRẮC ĐỊA BẢN ĐỒ

Kể từ khi công nghệ thông tin - truyền thông và công nghệ vệ tinh được vận hành, lĩnh vực trắc địa bản đồ đã tạo được những bước phát triển mạnh mẽ. Tiệm cận được tới việc thỏa mãn mọi nhu cầu đặt ra.

Bước sang thế hệ "thông minh", lĩnh vực trắc địa bản đồ có nhiệm vụ chính là sản xuất thông tin không - thời gian, tạo dựng hạ tầng thông tin phát triển. Cơ hội phát triển là rất lớn, nhưng thách thức về dữ liệu gắn với chiều thời gian cũng rất lớn.

Trong thế hệ "điện tử", lĩnh vực trắc địa bản đồ đã đạt được những bước tiến lớn. Tận dụng được lợi thế của công nghệ vệ tinh và công nghệ thông tin - truyền thông. Từ đây, khái niệm "3S" gồm GNSS (công nghệ định vị và dẫn đường bằng vệ tinh), RS (công nghệ viễn thám) và GIS (công nghệ hệ thống thông tin địa lý) đã tạo nên 3 trụ cột công nghệ chính để phát triển. Khái niệm trắc địa bản đồ động từ đây đã được hình thành.

Hình 1. Máy định vị vệ tinh Trimble R8S GNSS

Lưới trắc địa đã thay đổi từ hình thức lưới tam giác đo tĩnh chuyển sang lưới điểm GNSS đo tĩnh và tiếp tục chuyển sang lưới đo động dựa trên mạng lưới các trạm CORS (Continuously Operating Reference Station – Trạm quy chiếu quan trắc liên tục). Từ đây, công nghệ GNSS đo động theo thời gian thực cho phép định vị chính xác mọi đối tượng hoạt động có gắn máy thu GNSS.

Chúng cho phép chụp ảnh bằng nhiều loại camera, nhiều loại sóng gắn trên các phương tiện bay, phương tiện giao thông thủy hay trên mặt đất. Cho phép ghi nhận thông tin chi tiết của bề mặt đất, mặt biển, trong lòng biển và đáy biển. Công nghệ viễn thám này đã bảo đảm được việc thu nhận thông tin chi tiết không gian theo thời gian. Hiện nay, độ chính xác điểm chi tiết chưa cao nhưng có thể đạt cao hơn nhiều trong tương lai gần.

Hình 2. Máy bay không người lái UAV UX11

Công nghệ hệ thống thông tin không gian bao gồm hệ thống thông tin địa lý (GIS) và hệ thống thông tin đất đai (LIS) đã giải quyết trọn vẹn bài toán hệ thống thông tin theo quan điểm tĩnh và bắt đầu chuyển sang quan điểm động dưới dạng rời rạc hóa chiều không gian. Yêu cầu về xây dựng một hệ thống thông tin không - thời gian với chiều thời gian liên tục và việc chuyển hệ thống thông tin này sang hình thức thực tế ảo đang là một thách thức rất lớn. Vấn đề trọng tâm là khối lượng thông tin cần thu nhận và cần xử lý quá lớn so với mức độ hiện nay.

Cơ hội cho lĩnh vực trắc địa bản đồ là đã xác định được vai trò quan trọng trong sản xuất hạ tầng thông tin cho các hệ thống "thông minh", đó là hệ thống thông tin không - thời gian. Trong cơ hội này, công nghệ định vị động (GNSS) và công nghệ thu nhận thông tin chi tiết (RS) đã được giải quyết. Chúng ta cần đòi hỏi tiếp tục nâng cấp công nghệ để có những giải pháp tốt hơn, mạnh hơn, nhanh hơn và chính xác hơn. Ngược lại, công nghệ hệ thống thông tin không - thời gian đang được đặt trước thách thức rất lớn về khối lượng dữ liệu quá lớn khi chiều thời gian có độ giãn cách nhỏ hoặc liên tục. Cần tiếp tục phát triển công nghệ thông tin để giải quyết bài toán lưu trữ và xử lý dữ liệu rất lớn về không - thời gian. Thách thức này không chỉ đặt ra đối với lĩnh vực trắc địa và bản đồ mà đặt ra đối với mọi hệ thống thông tin hướng tới thế hệ công nghệ thứ tư.

Hình 3. Trimble NetR9 GNSS

Tóm lại, phát triển thế hệ "thông minh" mới đang được hình thành như một xu hướng cả trên thế giới và ở Việt Nam, chưa có những tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể để định hướng phát triển. Mọi thứ cũng chỉ đang được thử nghiệm thừng bước trên thực tế. Từ lý luận cũng như thực tiễn, hệ thống thông tin không - thời gian đóng vai trò hạ tầng thông tin cho phát triển thế hệ "thông minh". Một mặt, thông tin không - thời gian là cơ sở để xác lập thuộc tính không gian và thời gian của mọi thông tin. Mặt khác, hệ thống thông tin không - thời gian chính là mô hình trái đất thực mà mọi hoạt động của một hệ thống đang xem xét đều phải gắn vào đó. Không thể có bất kỳ hệ thống thông minh nào mà không được vận hành dựa trên một cơ sở dữ liệu không - thời gian đầy đủ, chính xác và được thu nhận theo thời gian thực. Để xây dựng một hệ thống "thông minh", cần phải xây dựng hạ tầng thông tin là hệ thống thông tin không - thời gian.

(sưu tầm)

Mọi thông tin xin vui lòng liên hệ: